Yoksulluktan kurtulmak içim çözüm yolları arandığı sürekli olarak anlatılmaktadır. Ancak söylenenlerin vatandaşlar üzerindeki etkisinin oldukça az olduğunu söyleyebiliriz. Çalışmada “Devletin yoksulluk ile yapmış olduğu mücadelenin yeterli olduğunu düşünüyor musunuz” diye sorduğumuzda büyük çoğunluğun “hayır” cevabı vermesi aslında yoksulluk ile yapılan mücadelenin ya yetersiz olduğunu ya da halkın buna inanmadığını göstermektedir (Çizelge 1). Çünkü halkın %85,3’ü devletin yoksulluk ile yaptığı mücadeleyi yetersiz bulmaktadır. Yeterli olarak görenlerin oranı ancak %12,3 olarak gözlenmiştir. Buna göre devlet yetkilileri yapmıyorlar ise acilen konuya çözüm getirmeye daha ciddi olarak çalışmaları gerekirken, eğer yapıyorlar ise vatandaşların bunu hissedebilecekleri şekilde yapmaları gerekmektedir.

Çizelge 1. Devletin yoksulluk ile yapmış olduğu mücadelenin yeterli olduğunu düşünüyor musunuz

Yoksulluk ile mücadele konusunda çalışmaları yeterli veya yetersiz olarak görenlerin yoksulluktan kurutulmak için herhangi bir önerilerinin olup olmadığını öğrenmek için önerilerinin olup olmadığı sorduk. Alınan cevaplar Çizelge 2’de verilmektedir. Çizelge incelendiğinde büyük çoğunluk yeni iş sahalarının açılması gerektiğini düşünmektedir. Bunu yaparken de sadece devletin değil aynı zamanda özel sektöründe gerekli yatırımları yapma konusunda katkı sağlaması gerektiğini düşünmektedirler. Ancak %7,7’lik bir oranın yoksulluktan kurtulma diye bir olaya inanmadıkları görülmektedir. Bu kişilerin bir anlamda öğrenilmiş çaresizlik sendromu yaşadıkları söylenebilir. Ancak yaşadıkları ve öğrendikleri bu kişileri bu şekilde düşünmeye yönlendirdiği anlaşılmaktadır. %4,3’lük bir kesim ise cevap vermekten kaçınmıştır. Bunun sebebi sorulduğunda ise genel olarak yoksullukla mücadele için ciddi bir şeyin yapılmayacağına inanmaları olduğunu görmekteyiz. Daha açık bir ifade ile “bilmiyorum” diyenlerin artık hiçbir kimseye veya kuruma inançlarının kalmadığını söyleyebiliriz.

Çizelge 2. Yoksulluktan kurutulmak için öneriniz nedir?

 Yoksul olan insanlar öncelikli olarak yakınlarında yardım almayı beklemektedirler. Daha sonra ise diğer yerlerden. Ancak yardım beklentileri arasında da farklılıklar bulunmaktadır. Bunu netleştirmek için yoksulluktan kurtulabilmek için yakın çevrenizden size nasıl yardım yapmasını bekliyorsunuz şeklinde bir soru yönelttik. Aldığımız cevaplar Çizelge 3’te verilmektedir. Yoksul kesim yoksulluktan kurutulabilmek için en önemli çarenin iş bulmak ve bu işte çalışmak olduğuna inanmaktadır (%51,6).

Çizelge 3. Yoksulluktan kurutulmak için yakın çevrenizden size nasıl yardım yapmasını bekliyorsunuz?

Bunu %12,5 ile para yardımı talebinde bulunanalar olmuştur Düzenli olarak para yardımı yapılması ile yoksullukla mücadele edilmesi genel olarak gerçekçi bir durum değil. Dünyanın neresine giderseniz gidin bu uygulamanın başarısız olduğunu görebilirsiniz. Çünkü emek harcanmadan alınan para bireyleri hem tembelliğe ve hem de daha çok bencilleşmeye doğru yönlendirmektedir. %10,2 ile barınma konusunda istenen yardım çağrısı izlemiştir. Çünkü barınma insanların temel ihtiyaçların birisidir.  Barınma konusunda sağlıksız ve bakımsız yerlerde yaşanması ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getirebilmektedir.

İnsanlar dönem dönem yaşamsal koşullar nedeniyle ekonomik sıkıntılara düşebilmektedirler. Yaşanan bu sıkıntıları aşma konusunda farklı alternatifler arayışı vardır. Bu alternatifleri belirleyebilmek için “ekonomik olarak sıkıntıya girdiğinizde bunu aşmak için ne yapıyorsunuz” diye sorduk. Aldığımız cevaplar Çizelge 4’te verilmiştir. Çizelge incelendiğinde mali sıkıntı halinde vatandaşların %32,2’si sosyal yardım kuruluşlarına başvurmayı tercih etmektedir. Bu oranın yüksek çıkması sosyal yardım kuruluşlarının sorunu çözme konusunda bir güven ortamı oluşturduğunu göstermektedir. Eğer bu olmazsa ek işte çalışma alternatifi aranmaktadır. Bunun oranı %24,2 gibi yüksek bir değere sahiptir. Satılabilecek bir şeyler varsa satma ise %1,8 ile en düşük değeri almıştır

Çizelge 4. Mali olarak yaşadığınız sıkıntıyı aşmak için ne yapıyorsunuz?

Yoksulluk ile bireyler gelirlerini artıramayınca tüketimlerinde bazı kısıtlamalara gitmektedirler. Katılımcılara “yoksulluk etkilerinin artmasıyla birlikte hangi harcamalarından vaz geçmek zorunda kalıyorsunuz* diye sorduk. Elde edilen sonuçlar Çizelge 5’te verilmektedir. Elde edilen sonuçlara göre yoksulluk öncelikli olarak giyecek konusunda tasarruf yapılmasına (%19,5) sebep olmaktadır. Giyecekten sonra ise %181 oran ile ulaşım gelmektedir. Gidilebilecek yerlere mümkün olduğunca daha ucuz vasıtalara binmek veya mümkün ise yürümek tercih edilmektedir. Yiyecekten koşarım diyenlerin oranı ise %17,3 olarak tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde yoksulluğun ailelerin öncelikleri konusunda farklıklara neden olduğu ve özellikle fedakârlık edilecek konular bakımından ayrışmanın olduğu görülmektedir.

Çizelge 5. Yoksulluğun etkilerinin artmasıyla birlikte hangi harcamalarından vaz geçmek zorunda kalıyorsunuz?

Önceliklerde gözlenen bu farklılıklar ailenin yaşadığı illere göre değişebildiği gibi aynı zamanda çocuk sayısına göre de değişebilmektedir. Katılımcılara “öncelikli olarak ihtiyacınız nedir?” diye sorduğumuzda ise vazgeçilen ile öncelik verilen konular arasında ciddi ayrılıkların olduğu görülmüştür (Çizelge 6). Öncelikli ihtiyacın yiyecek olduğu anlaşılmaktadır (%36,7). Bunu ise %13,8’lik bir oran ile barınma ihtiyacı izlemiştir. Bu iki ihtiyaç önceliklerin yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. Genel olarak bakıldığında barınma ve gıda sorunu giderilmiş bireylerin daha rahat hareket ettikleri görülmektedir.

Çizelge 6. Öncelikli olarak ihtiyacınız nedir?