Herkes bir şekilde yardım yapmak ister. Yapabilenler olduğu gibi yapamayanlarda vardır. Her kesin yardım yapmak için mutlaka bir gerekçesi vardır. Dini sebepten olabildiği gibi, sosyal sebeplerden ya da ticari kaygılardan da olabilir. Hatta bunu gösteriş olsun diye rant amacı ile de yapılabildiğini biliyoruz. Bazı vakıf ve derneklerin ise siyasi kaygılar için bunları yaptıkları gözlenebiliyor. Her ne sebeple olursa olsun bir şekilde yardım yapılmaktadır. Allah rızası için yapılan yardımları Allah kabul etsin. Farklı amaçlar için yapılan yardımlar için ise diyecek bir şeyim yok. Ancak alanlara faydalı olmasını temenni edebilirim.

Ancak bunların dışında devletin yapmış olduğu yardımlar vardır. Bunların yeri farklıdır. Elbette devletin yapmış olduğu yardımlar “sosyal devlet” kavramı içinde değerlendirilmelidir. Bazı kaynaklarda ve anlatımlarda “refah devleti” kullanılsa da en yaygın şekli ilk söylenilenidir. Sosyal yardım mekanizması devletin varlığını sürdürebilmesi ve bireyler ile devlet arasında var olan bağın kuvvetlendirmesi için yapılır. En azından istihdam sağlanana kadar bu teşvik edilir. Sosyal devletin kurumsal anlamda disiplinize edilmesi ve sistemleştirilmesi 17. Yüzyıldan itibaren başlamıştır. Bunun temeli de 1601 yılında İngiltere’de hazırlanan Yoksullara Yardım Yasası olmuştur. Daha sonra ise 1834 yılında değişiklik yapılarak güncelleştirilen Yeni yoksulluk yasası olmuştur. Şimdi bunları kısaca inceleyelim;

 Yoksullara Yardım Yasası: Bu yasa 1601 yılında I. Elizabeth döneminde “Yoksullara Yardım Kanunu” adı altında çıkarılmıştır. Yasada yardımların özellikle kilise tarafından yapılması nedeni ile bütün işler kilise etrafında dönmüştür. Yarım yapılacak yerler kiliseler tarafından belirlenmekte ve kilise yönetsel bölgesi olarak belirlenen alanlardaki yoksullara yardım amaçlanmıştır. Ayınca kilise bu bölgede bulunan kişilerden yoksulluk vergisi olarak belirlenen vergileri de toplamakta yetkili kılınmıştır. Vergilerin toplanıp yoksullara dağıtılmasında ise özel kilise müfettişleri görevlendirmişlerdir. Çalışmak isteyenlere meslek eğitimi verilerek iş sahibi olmalarına yardım edilirken, çalışmak istemeyenler de ıslah evlerine gönderilerek ıslah olmaları ve akıllarını başlarına almaları gerektiği yönünde ikna edilmeye çalışılmıştır. Çalışma hevesi bakımından burada yeterince ikan olmayanlar ise hapse atılarak akıllanmaları sağlanırdı. Burada yardım alanlar yaşlılar, körler, topallar ve diğerleri şeklinde dört kategoriye ayırmışlar ve buna göre yardımları da gruplandırmışlardır. Yapılacak olan yardımların miktarı ve içerikleri kilise tarafından belirlenmek koşuluyla yapılmıştır.

 Krallık Yoksullarına Daha İyi Yardım Yasası: 1662 yılında ise Krallık Yoksullarına Daha İyi Yardım Yasası olarak bilinen yeni bir yasa daha çıkarılmıştır. Bu yasa aynı zamansa “iskân yasası” olarak ta anılmaktadır. İskân yasası denilmesinin ana nedeni, yoksulların yapmış oldukları göçler kiliselere ciddi külfet getirmeye başlamıştır. İskân Yasası ile kilise yönetsel bölgesinden eski yaşadıkları yerlere gönderilenlerin rahatlıkla dönmelerine olanak sağlanmıştır. Dönüş yapanlar yoksul olarak tanımlanmış ve yardımlar yapılmıştır. Ancak ihraç eden yönetim ile ihraç edilen yerin yönetimleri arasında ciddi tartışmalar yaşanması bu çalışmayı biraz engellemişse de durduramamıştır.

 Knatchbull Yasası: Sir Edward Knatchbull Yasası olarak ta tanımlanmış olan yasadır. Yasanın esası, kilisenin etki alanında yaşayanların çalışma evi olarak tanımlanabilecek iş yerleri açmalarına olanak sağlamıştır. Açılacak çalışma evleri o bölgedeki bireylerin tek başlarına açabilecekleri gibi diğer komşu etki bölgelerindeki birey ya da bireyler yarımı ile de açılabilmektedir. 18. Yüzyıla gelindiğinde 2000 civarında çalışma evinin olduğu belirtilmektedir.

 Gilbert Yasası: Thomas Gilbert Yasası olarak ta bilinmektedir. III. George döneminde yasalaşmıştır. Bu yasanın esasın şu şekildedir; İngiltere de yoksullara yardım çalışmaları karşılığında yapılmıştır. Çalışmayanlara yardım asla yapılmamıştır. Bu yasa ile uygulamada esneklikler ve değişiklikler yapılarak çalışamayacak durumda olanlara doğrudan yardım alam olanağı sağlanmıştır. Yine kilise her zamanki gibi aktif olarak yer almıştır. Yardımların yönetimi ve dağıtımını kilise yürütmüştür.  Bu yasa yardım alanlar için bir avantaj olarak kabul edilmiştir. Ancak kilisenin etkiliği yardımların dağıtımını ve miktarını önemli ölçüde etkilemiştir.

 Sir William Young Değişiklik Yasası: Sir William Young isimli kişi tarafından 1975 yılında geliştirilmiştir. Bu yasanın amacı belli şartlar altında alınan yoksulluk yardımı için ortaya konulan şartların kaldırılmasına dayanmaktadır. Yoksulluk yardımı için şart koymanın gerekli olmadığını vurgulamıştır.

 Speenhamland Yasası: Bu yasa 1975 yılında yaşanan buğday krizi sonrasında ortaya atılmış e kabul görmüş bir yasadır. Bu yıl buğday üretiminin azlığından dolayı fiyatlarda ciddi artışlar söz konusu olmuştur. Artışın olması sonucunda yoksullara çocuk sayısına ve ekmek fiyatlarına endeksli olarak maaş verilmesi gündeme gelmiştir. Yoksullara azda olsa ancak düzenli olarak gelire sahip olmuşlardır. Yasa yoksullara sürekli maaş verilmesi ve mağdur olmamalarının sağlanmasıyla önemli bir hizmette bulunmuştur.

 Sturges Bourne Yasası: Yasanın esası yoksulluk yardımında devlet ve yardımı yapanlara maliyetlerini azaltıcı çalışmalar yapılması oluşturmuştur. Bu yasa ile kilise yardımlar üzerindeki etkinliğini artırmıştır. Ayrıca kiliselerin kontrol ettikleri yerlerde organizasyonlar yaparak yardımı ve vergileri daha sistemli hale getirilmeler sağlanmıştır.

Avrupa’da yoksullara yardımın doğuşu ve gelişimi kısaca bu şekilde olmuştur. İlk kurulma ihtiyacının başladığı tarihten itibaren kiliseye bağlı olarak yürüyen çalışmalar aradan yüzlerce yıl geçmesine rağmen içeriğini hiç değiştirmeden günümüze kadar aynen devem etmiştir. Halen daha kilisenin etkinliğinin büyük oranda olduğu bildirilmektedir. Kültürel kodları temel olarak Hıristiyanlık olan bu ülkelerin hareket noktası ya da dayanak noktası olarak bu dini seçmeleri doğal olarak karşılanabilir. Ancak kilisenin görüşü (Katolik, Protestan oluşu gibi) yardımların verilmesini olumsuz yönde etkilemiş ve tarafsızlığını yitirmiştir. Böylece yardımlarında farklı amaçlar için yapılmasına sebep olunmuştur.