Sosyal yardım alımının pek çok sebebi bulunmaktadır. Gerçekten ihtiyaçlarının olması bir tarafa yaşlılıktan ve yalnızlıktan dolayı ya da çalışamayacak kadar hasta olmaktan dolayı yardım alınabilmektedir. Her ne sebeple olursa olsun kötü niyetli olmadığı sürece yardımın yapılması sosyal devlet olmanın bir gereğidir. Ancak bunun izlenmesi, değerlendirilmesi ve sonucun tartışılması gerekir. Yardım alanların yardım alan sayısındaki artışı nasıl değerlendirdiklerini öğrenmek istedik. Bunun için de bu kişilere sosyal yardım alan vatandaşların sayılarının artması sizi endişelendiriyor mu diye sorduk. Böylece yardım alanların konu ile ilgili olarak endişe durumlarını öğrenmek istedik. Eğer endişeli iseler devlete aslında yük olarak kendilerini gördüklerini ve eğer endişeli değiller ise hayatlarından memnun olarak yardım almaya devam edecekleri sonucuna varacağız.

Sorulan soruya verilen cevaplar Çizelge 1’de gösterilmektedir. Çizelge incelendiğinde bu durumdan endişelenenlerin oranının %34,4 olduğu görülmektedir. Diğer bir deyişle her üç kişiden birisi yardım alan sayısının artmasından endişe duymaktadır.

Çizelge 1. Sosyal yardım alanların sayılarının artması sizi endişelendiriyor mu?

Neden endişe duyduklarını öğrenmek istedik. Bunun için sorduğumuz soruya %37,2 oranında ülkenin fakirleştiğini, %51,6 oranda kendilerine yapılan yardımın azalacağına, %9,2’si kendilerine yapılan yardımın kesilebileceğini ifade ederken, geriye kalan %2,0’lik kesim ise farklı görüşler ifade etmişlerdir. Aslında endişe edenlerinde ülkenin geleceğinin yanında kendi geleceklerini de düşündükleri anlaşılmaktadır. %42,9’luk kesim ise endişe duymadığını ifade etmiştir. Bu kesiminde neden endişe duymadığını öğrenmek istedik. Sorduğumuz soruya %82,3 oranında devletin parasının çok olduğunu ifade ederken, %13,8’lik kısım ise yardımı devletten almadığını geri kalan kısım ise farklı cevaplar vermiştir. Dikkat çekici diğer bir konuda %22,7 ile bilmiyorum cevabını verenler olmuştur. Neden bilmiyorsunuz şeklindeki sorumuza ise cevap alamadık.

            Yardım alanların en önemli gerekçeleri işsizlik, gelir azlığından kaynaklanan fakirlik ve yaşlılık veya hastalıktan kaynaklanan iş görememe olmaktadır. Yardım alanlara ne zamana kadar yardım alacaklarını tahmin ettiklerini belirlemek istedik. Bu soruyu sormamızdaki amaç yardım almak yerine kendi kazançları ile geçinmek isteyip istemedikleri ve bu konuda herhangi bir girişimde bulunup bulunmadıklarını tespit etmek istedik. Bunun için sorulan soruya verilen cevaplar Çizelge 2’de gösterilmiştir.

Çizelge 2. Ailenizin ekonomik yapısının ne zamana kadar düzelmesini bekliyorsunuz?

Çizelge’ye göre ekonomik durumun asla düzelmeyeceğini düşünenlerin oranı %45,9 gibi oldukça yüksek bir oranı oluşturmuştur. Yardım alanların yaklaşık yarısı ekonomik olarak bağımlı olarak yaşamaya devam edeceklerini belirtmektedirler. Neden bu şekilde düşündüklerini öğrenmek istediğimizde aldığımız cevaplar değişiklik göstermiştir. Vasıfsızım diyenlerin oranı %54,2, sağlığım yerinde değil diyenlerin oranı %21,9, böylesi daha iyi diyenlerin oranı %15,3 ve geriye kalan %8,6’lık kesim ise daha farklı cevaplar vermişlerdir. Önümüzdeki beş yıla kadar iyileşme bekleyenlerin oranı %11,5 gibi düşük bir oran olurken, beş yıldan daha fazla bir sürede iyileşme olacağını bekleyenlerin oranı ise %16,7 olarak tespit edilmiştir. Gelecek hakkında değerlendirme yapmayarak bilmiyorum cevabı verenlerin oranı ise %25,9 olmuştur. Bu sonuçlara göre yardım alanların büyük çoğunluğu yardım almaya devam edecekleri anlaşılmaktadır.

            Sosyal yardımlar gerçek ihtiyaç sahiplerine verilmelidir. Buna kimsenin bir itirazı olmamaktadır. Ancak yardım alanlarında devlete ve kendilerinden daha yoksul kişilerin olabileceğini düşünerek bulundukları ortamı ve gelir seviyesini iyileştirmeye çalışmalıdırlar. Kaynaklar sınırlı olduğundan yardım alanların daha anlayışlı ve devlete yardımcı olabilecek gayretlerde bulunmaları gerekir. Yardım alanların içinde bulundukları durumdan kurtulmak için gerçekten bir çaba gösterip göstermediklerini öğrenmek için sorduğumuz soruya aldığımız cevaplar Çizelge 3’de gösterilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre yardım almamak için gayret gösterenlerin oranı %14,8 olarak tespit edilmiştir. Görüleceği gibi oldukça düşük bir orandır.

Çizelge 3. Yardım Almamak İçin Yeterli Gayreti Gösteriyor Musunuz?

Elimden bir şey gelmiyor diyenler ise %8,7’de kalmıştır. Bu kişiler genellikle yaşlı ve hasta kişilerden oluştuğu için beklenen bir sonuç olarak kabul edilmelidir. Gayret göstermiyorum şeklinde cevap verenlerin ise gerçek anlamda hiçbir çalışmalarının olmadığını açık sözlülükle ifade etmişlerdir. Ancak en dikkat çekici olan cevap ise %70,8 oranla soruya cevap vermek istemeyenlerin oluşturduğu grup olmuştur. Neden cevap vermek istemedikleri konusunda da yeterli açıklama yapılmamıştır. Ancak cevap vermek istemeyenlerin genel olarak gayret göstermeyen ya da gayret göstermek istemeyenlerden oluştuğu gözlenmiştir. Çünkü yapılan görüşmelerde edinilen izlenim bu yönde olmuştur.  Bunun en önemli sebebinin ise yardıma alışanların aldıkları bu yardımdan mahrum olmama isteğinde olmaları ve sürekli yardım alanların da üzerlerinde biriken ataleti atamamış olmalarının etkinsin yüksek olduğu şeklinde düşünülmektedir.

            Seçilmiş bazı özel grupların dışında sosyal yardımların belirli süreler ile verilmesi ve süreklilik göstermemesini düşünmekteyiz. Bu nedenle yardım alanların mümkün olan en kısa zamanda ayakları yere basan bireyler olmaları için çalışmaları yapılması gerekmektedir. Çünkü bireyler almaya alıştıklarından çalışma iteklerini zaman içerisinde kaybetmektedirler. Bunun sonucu olarak ta üretmeyen ve sürekli olarak tüketen bir yapıya sahip olmaya başlamaktadırlar. Gelişmek için üretmeliyiz. Bunun içinde toplumun her katmanındakilere kendilerince yapabilecekleri bir şeylerin olduğuna inanarak çalışmaları ve gayret göstermeleri beklenmektedir.  

            Yapılan yardımların memnuniyet seviyelerini belirlemek istedik. Bunun için cinsiyete göre, medeni duruma göre ve öğrenim durumlarına göre ayrı ayrı gruplama yaparak aldığımız cevapları gruplandırılmış ve Çizelge 4’de verilmiştir. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde erkeklerin %64,2’si yapılan yardımlardan memnun olduğunu söylerken, kadınlardan %71,3’ü memnun olduğunu söylemiştir. Kadınların yapılan yardımları daha faydalı buldukları anlaşılmaktadır. Cinsiyete göre ortalama memnuniyet oranı ise %67,8 olarak bulunmuştur.

Eğitim durumları dikkate alındığında ise okur-yazar olan ve olmayanları oluşturduğu kesimde memnuniyet oranı %84,2 ile oldukça yüksek bir orana sahip olduğu görülmüştür. Bunu %81,6 ile ilkokul mezunu olanlar izlemiştir. En düşük memnuniyet oranı ise %49,7 ile Lise ve üzeri eğitim alanlarda olmuştur. Eğitim seviyesine göre ortalama memnuniyet oranı ise %70,7 olarak tespit edilmiştir. Buna göre eğitim seviyesi arttıkça alınan yardımlardan memnun olma oranı azalmaktadır. Bunun en önemli sebebinin yardımların içeriklerinden kaynaklanan hoşnutsuzluk olduğunu düşünmekteyiz. Çünkü bu konuda eleştiriler çok olmaktadır.

Medeni duruma göre bakıldığında evli olanların yapılan yardımlardan en çok memnun olan grup olduğu görülmektedir. Evli olanlarda memnuniyet oranı %78,5’tir. Bekarlarda ise %64,9’a gerilerken ortalama memnuniyet oranı %64,6 olarak gözlenmiştir. Hangi grup olursa olsun yardım alanların yarıdan fazlası yapılan yardımlardan memnun olduğunu belirtmiştir.

 Çizelge 4. Yarım Alanların Memnuniyet Durumları

            Yardım alan bireylerin yardım almamak için yapmış ya da yapmamış oldukları gayretler yardımların sürdürülebilirliği açısından önem taşımaktadır. Bunun için bireylerin iş arayıp aramadıklarını ve arama sürelerini öğrenmek istedik. Aldığımız cevaplar Çizelge 5’de verilmiştir. Buna göre iş arayanların oranı %25,2 olarak gerçekleşmiştir. Buna göre yardım alan her dört kişiden birisi iş aradığını belirtmiştir. %29,2’si ise iş aramadığını belirtirken, asıl büyük çoğunluk olan %45,7’lik kesim ise cevap vermek istememiştir. Neden cevap vermek istemedikleri ise anlaşılamamıştır. Bunun için sorduğumuz sorulara ise cevap alamadık. Elbette bunun altında yatan farklı psikolojik sebeplerin yattığı açıktır. Ancak en önemli nedenin sıklıkla vurgulamaya çalıştığımız gibi alınan yardımların kesilme olasılığının olmasıdır.

Çizelge 5. İş Arıyor musunuz?