Sosyal yardımlar hemen her devlet tarafından belli miktarlarda ve belli sürelerde verilmektedir. Ülke içi dengelerin korunması için bu gereklidir. Ancak bunun mutlaka süreli olmasına dikkat edilmelidir. Çünkü süresiz yardım diye bir şeyin olamayacağının bilinmesi gerekir. Ülkemizdeki sosyal yardımların böylesine bir yanlışı var. Alan kişiler bunun ömür boyu süreceğini düşünmektedirler. Aslına bakılırsa yardımı sağlayanlarda bunun ömür boyu süreceği gibi bir algı oluşturmaktadırlar. Bu yanlış algının ortadan kaldırılması için yardımların makul bir seviyede ve makul bir süre için verilmesi gereklidir. Eğer bu yapılmaz ise zaman zaman yaşanan ekonomik krizlerde ülke yönetiminin ödeme yapamaması durumunda yardım alanların ülkeye karşı eyleme girişme olasılıkları her zaman olacaktır. Çünkü yardımı alanlar bunların kendilerinin bir hakkı olduğuna inandırılmışlardır. Böyle olunca de yardımın herhangi bir şekilde kesilmesi ya da azaltılması durumunda “hakların gasp edildiği” şeklinde bir yanılsama olabileceği gibi bu şekilde bir yanılsama oluşturularak bu kişiler farklı şekillerde kullanılabilirler. Sonuçta devletin güvenliği sıkıntıya gireceği gibi yeni sorunların oluşmasına da ortam hazırlayabilecektir.

            Bu kapsamda yarım alanların kaç yıldır yardım aldıkları sorulmuştur. Alınan cevaplar Çizelge 1’de gösterilmiştir. Buna göre yardım alanların önemli bir kısmı (%54,9) 4-7 yıl arasındaki bir süredir yardım almaktadır. %16,7’lik kısmı 7-10 yıl arasında yardım alırken, 10 yıldan fazla süredir yardım alanların oranı ise %6 olarak tespit edilmiştir. %22,4’lük kısım ise yeni yardım almaya başlamıştır. Yardım sürelerinin netleştirilmesi aslında planlayıcıların ileriye yönelik olarak alacakları karalarda ve planlamaların uygulanmasında da kolaylıklar sağlayacaktır. Ayrıca yardım alanların ne kadar süre yardım alacakları önceden belirtilirse kişiler kendilerini şartlara uyduracaklarından aile için gelir getirecek çalışmalar yapabilecek ve ataleti üzerlerinden daha kolay bir şekilde atabileceklerdir.

Çizelge 1. Ailelerin Yardım Alma Süreleri

            Yardım alanların yardıma başvuru yaparken ya da yardım alırken herhangi bir zorlukla karşılaşıp karşılaşmadıkları sorulmuştur. Genel olarak yardım konusunda bir zorlanmanın yaşanmadığı anlaşılmaktadır (Çizelge2). Ailelerin %80,3’lük kısmı yardım alırken zorlanma olmadığını belirtirken, ancak %12,6’lık kısmı zorlandığını belirtmiştir. Ancak nasıl bir zorlama şeklindeki sorulara verilen açık uçlu cevaplardan çok ciddi bir zorlamanın olmadığı anlaşılmaktadır. Yardım alanlar yardımın adeta ayaklarına kadar getirilmesi yanında yardım getirenlerinde kendilerine hizmet etmek zorunda olduklarını düşünmekteler ve her istediklerini yapmaları gerektiğini düşünmektedirler. Böyle olunca zaman zaman bazı sıkıntıların yaşandığı anlaşılmaktadır. Bazı kişiler ise değerlendirme yapmaktan kaçınmışlardır. Neden yapmak istemedikleri sorusuna da yine cevap vermekten kaçınmışlardır. Alınacak bilgilerin farklı şekillerde kullanılarak yardımların kesilebileceği düşülmüş olabilir.

Çizelge 2. Ailelerin Yardım Alırken Zorlanma Durumları

            Yardım alırken yardımda bulunanların davranışları hakkında bilgi alındı. Buna göre yardım işini yapan kişilerin (orada görevli olanlar için sorulmuştur) yardım alanlara karşı tutum ve davranışlarının uygun olup olmadığı sorulduğunda genel olarak bir şikâyetin olmadığı anlaşılmaktadır (Çizelge 3). Elde edilen sonuçlara göre yardım alanların %52,2’si yardım işini yapanların iyi davrandıklarını belirtirken, %30,6’sının ise normal davranış sergilediklerini belirtmişlerdir. Ancak %17,2’lik kısım ise kötü davranıldığını ifade etmektedir. Genel olarak bakıldığında %82,8’lık bir oranda dağıtım yapanlardan memnun olduklarını ifade etmişlerdir. Biraz önce açıklamaya çalıştığımız gibi davranışlar kişisel bazı tutum ve davranışlardan kaynaklanmış ve genel durumu etkilememiştir.

Çizelge 3. Yardım İşini Yürüten Görevlilerin Davranış Durumları

            Kötü davranış olarak belirtilen davranışların neler olduğu öğrenilmek istenmiştir. Bunun için sorulan soruda elde edilen cevaplar Çizelge 4’de verilmiştir. En çok şikâyet edilen davranış şekli kaba davranma olarak karşımıza çıkmaktadır (%27,0). Bunu %20,6 ile azarlama ve %17,5 ile de ilgilenmeme davranışı izlemiştir. En düşük şikayet duyulan davranış şekli ise %9,5 ile zorluk çıkarma olmuştur. Şikayet duyulan davranış şekillerinde genel bir dağılım söz konusudur. Ancak davranışların kişisel özelliklerden, zaman zaman insani olan moral bozukluklarından ya da yardım alanların yanlış şekilde davranmalarından kaynaklandığı için oluştuğu düşünülmektedir.

Çizelge 4. Yardım İşini Yürüten Görevlilerin Davranış Durumları

            Yardım faaliyetini gerçekleştirenlerin gerçekten bu işi yapmaya uygun olup olmadıkları sorulmuştur (Çizelge 5). Bunu öğrenmek istememizin sebebi ise şikâyetlerin ardında yatan gerçekliğin kişisel özelliklerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını tespit etmektir. Eğer görevlilerin yaptıkları işi gerçekten hakkı ile yapamıyorlarsa en azın konu hakkında bilgi sunabilmektir. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde %69,9’luk kısmın yardım yapanların bu iş için uygun kişiler olduğunu belirtmiştir. Uygun değil diyenler ise %18,6’da kalmıştır. Ayrıca %11,5’lik kısım ise görüş belirtmemiştir. Görüş belirtmeyenlerin neden belirtmedikleri tam olarak anlaşılamamıştır. Konu ile ilgili olarak sorduğumuzda cevap alınamamıştır.

Çizelge 5. Yardım İşini Yürüten Görevlilerin Göreve Uygunlukları

            Son beş yıl içinde ne tür yardım alındığı sorulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre yardım yapma konusunda ileriye yönelik olarak bir projeksiyon çıkarılma imkanı olabilecektir. Sonuçlar Çizelge 6’da gösterilmektedir. Ancak burada aynı aileler farklı yıllarda farklı yardımlar aldıklarından birden fazla cevap vermişlerdir. Bunun için toplam sayıda da farklılık olmuştur. Buna göre yardım alanlar son beş yıl içinde genel olarak yakacak ve gıda yardımı aldıklarını göstermektedir. Gıda yardımı alanların oranı %32,1 ile en yüksek miktarda olurken, bunu %29,3 ile odun-kömür yardımı izlemiştir. Toplamda ise %61,4 ile iki yardım şekli önde yer almıştır. Bunları para yardımı %12,8 ile ve 11,4 ile de ev eşyası izlemiştir. %4,3 ile de diğer yardımlar en alt düzeyde olmuştur.

Çizelge 6. Son Beş Yıl İçinde Alınan Yardımlar

            Yardım alan ailelere yardım alma sıklıkları sorulmuştur. Yardım sıklığı bilinirse ailelerin kedilerine yeterlilik durumları hakkında daha sağlıklı bilgi sahibi olunabilecektir. Aile bireylerinin bu soruya verdikleri cevaplara göre (Çizelge 7) yardım alanların önemli bir kısmı altı ayda bir yardım almaktadır (%42,1). Bunu iki ayda bir yardım alanlar %22,7’Lik oranla izlemişlerdir. Her gün yardım alanların oranı ise %5,7’de kalmıştır. Her gün yardım alanların özellikle yiyecek yardımı aldıklarını belirtmek gerekir.  

Çizelge 7. Son Beş Yıl İçinde Alınan Yardımların Alım Sıklığı

Alınan yardımların ihtiyaç sahiplerinin gerçekten ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığı sorulmuştur. Bunun sonucuna göre yardımların gerçekten hedeflendiği şekilde gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaşıp ulaşmadığı test edilebilecektir. Sorulara verilen cevaplar Çizelge 8’de verilmiştir. Alınan yardımlar ihtiyaçlarımı karşılıyor diyenlerin oranı %70,5 gibi bir orana sahip olurken, karşılamıyor diyenler ise %16,9’da kalmıştır. Ancak %12,6’lık gurup bu soruya cevap vermekten kaçınmıştır. Bunun en önemli sebebinin alınan yardımların kesilebileceği olasılığının ön plana çıkarılmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Yardımların ihtiyaçlarını karşılamadığını söyleyenlerin ise yardımın içeriğinden ziyade miktarı bakımından itirazda bulundukları görülmüştür. Daha fazla yardım yapılması gerektiği düşüncesi ön plana çıkmakta ve bir memnuniyetsizlik oluşmaktadır. Bu miktar dikkate alındığında beklenen bir sonuç olduğu söylenebilir.

Çizelge 8. Yardımın İhtiyacı Karşılama Durumu

Alınan yardımların kalitesi hakkındaki düşünceler sorulmuştur. Ürünün kalitesi aynı zamanda kendilerine verilen değerin de bir ölçüsü olarak algılanmaktadır. Verilen cevaplar incelendiğinde alınan yardımların genel olarak kaliteli olduğuna inanılmaktadır (Çizelge 9). Alınan yardımların kaliteli olduğuna inanların oranı %71,3 olarak belirlenmiştir. Kalitesi diyenlerin oranı ise %17,2 olarak gerçekleşmiştir. %11,5’lik kısım ise soruya cevap vermekten kaçınmıştır. Ancak yardımlar açısından genel bir memnuniyetin olduğunu söylemek doğru olacaktır.

Çizelge 9. Alınan Yardımların Kalitesi