Uzun süredir bakıp büyüttüğümüz ve kimine göre 40 milyar dolar, kimine göre 58 milyar dolar ve kimine göre de 70 milyar dolar harcadığımız Suriyeliler için belki de en ciddisi olan bir toplantı düzenlendi. Toplantıyı yapan İYİ parti, toplantının konusu ise“Geri Dönüş Eylem Planı”. Suriye’den ülkemize gelen 5 milyonu aşkın Suriyelinin nasıl geri dönebilecekleri ve bunun için neler yapılması gerektiği konularında konuşmalar yapıldı. Çok değerli bilgiler verildi. Sonuç bildirgesini ise partinin genel başkanı Meral Akşener açıkladı. Açıklamada verilenleri kısaca şu şekilde açıklayabiliriz;

Geçici Koruma Altındaki Yabancıların Vatanlarına Geri Dönüş Planı ve Stratejisi üç aşamadan oluşacakmış. Planın ilk aşaması, kalıcı bir çözüm için gereken adımların atılabilmesi için ihtiyaç duyulacak hazırlık dönemini olacağı vurgulanıyor. Bu dönemde:

1. “Açık Kapı Politikası” uygulamasına son verilecek.

2. Geçici Koruma Altındaki Suriyelilere, vatandaşlık verilmeyeceği ilân edilecek.

3. Suriye yönetimi ile aracısız resmi görüşmeler daha fazla gecikmeden başlatılacak.

4. Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin sahip olduğu ruhsatsız işyerleri kapatılacak, ruhsatlı olan ticari kuruluşlar ise denetlenecek. Denetimlerde bulunacak kaçak mallara el konulacak, ayrıca bunların ülkemize girişlerinin önlenmesi için gerekli tedbirler hızlı bir biçimde alınacak.

5. Haksız rekabeti önlemek için Geçici Koruma Altındaki Yabancı İşletmecileri kapsayacak bir geçici mükellefiyet kanunu çıkartılarak; çalışanlardan sigorta katkı payı alınıp, vergi kesintisi yapılacak.

6. Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin veri tabanında kayıtlı bulunan bilgilerinin doğruluğu teyit edilecek; varsa eksikliklerin giderilmesi için gerekli adımlar atılacak. Güney illerimizden başlayarak tüm il, ilçe ve köylerde denetimler başlatılacak; böylece Türkiye’de bulunan kayıtsız Suriyelilerin tamamı tespit edilerek, sınır dışı edilecek.

7. Bayram ziyareti, ticaret veya çeşitli nedenlerle ülkelerine giden Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin Türkiye’ye dönüşlerine, mevcut kanunlara uygun olarak izin verilmeyecek.

8. Suç işleyen Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler, yasalarımızın öngördüğü cezaları çektikten sonra, yine yasalarımız uyarınca sınır dışı edilecek ve Türkiye’ye tekrar kabul edilmeyecek.

Hazırlık aşamasını tamamlanıp, Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerle ilgili durumu kontrol altına aldıktan sonra, planın ikinci aşamasıyla eve dönüş sürecini başlatacağız. Bu aşamada ise yapılacaklar şunlar olacak;

1. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından, geri dönüş sürecine paydaş olabilecek Kamu Kurum ve Kuruluşları ile eş güdüm sağlanarak, “Geri Dönüş Strateji ve Eylem Planı” ivedilikle hazırlanacak.

2. Şam hükümeti ile ortaklaşa kurulacak bir komisyon aracılığıyla, Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin Türkiye’ye göç etmeden önce yaşadıkları evlerine, köy, kasaba veya şehirlere geri dönmeleri için uygun şartlar oluşturulacak.

3. Türk, Rus ve İran Dış İşleri Bakanlarının 31 Ekim 2019 tarihinde Cenevre’de yapmış oldukları üçlü açıklamada öngörüldüğü üzere, çatışmaların sona erdiği yerleşim yerlerinden Türkiye’ye gelen Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin vatanlarına geri dönmeleri için, Geçici Koruma Yönetmeliği’nin 11. maddesi gereği bir Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkartılarak, süreç başlatılacak.

4. Geçici Koruma Altındaki iki milyon Suriyeli için 53 milyar Euro büyüklüğünde bir yatırımla güvenli bölgede kurulması planlanan, 60 ilçe, 280 köy projesinden hemen vazgeçilecek, Suriye vatandaşları için yapılacak villaların faturasının, kendisi kirada oturan vergi mükellefi Türk vatandaşlarının omuzlarına bindirilmesine engel olunacak.

5. Ülkemizde herhangi bir kaydı olmayan Suriyeliler için 3 aşamalı bir “Sınır dışı Prosedürü” hazırlanacak.

6. Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin vatanlarına geri dönüş süreci ve bu süreçte kendilerinin atması gereken adımlar, kamu spotları ve çeşitli iletişim uygulamaları ile duyurularak sürecin pürüzsüz işlemesi sağlanacak.

7. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 96. maddesi uyarınca Göç İdaresi Genel Müdürlüğü eşgüdümü altında belediyelerin de geri dönüş sürecinde aktif görev almaları sağlanacak.

8. Belediyelerde yapılması beklenen geri dönüş başvuruları ile devamında başlayacak yolculuk işlemleri için yapılması gerekenlerin tarif edildiği bir süreç çalışması yapılacak, belediyelerde bu işler için görevlendirilecek personele gerekli eğitimlerin verilmesi Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından sağlanacak.

Planın üçüncü ve son aşamasında ise Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin geri dönüş sürecinin kalıcı ve sürdürülebilir olabilmesi için atılacak tamamlayıcı nitelikteki adımlara odaklanılacak. Bu aşamada;

1. Geri dönüş süreci ile ilgilenecek bir Birim kurularak, doğrudan Belediyelere yapılacak başvuruların tek merkezden izlenebilmesi ve gerekebilecek önlemlerin doğru zamanda alınabilmesi amacıyla Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ile eşgüdüm sağlanacak.

2. Belediyelere yapılacak geri dönüş başvuruları üzerine yolculuk işlemlerinin tarif edileceği bir süreç çalışması başlatılacak ve Belediyelerde bu amaçla ayrıca oluşturulacak birimlerdeki personele gerekli eğitimin verilmesi sağlanacak.

3. Sürecin sağlıklı işletilebilmesi amacıyla Belediyelerce ilgili birimlere ihtiyaç duyulacak sayıda personel görevlendirmesi yapılacak.

4. Belediyelerin yürüttüğü, ancak İçişleri Bakanlığı talimatı ile engellenen, Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin iş yerlerini denetleme çalışmaları yeniden başlatılıp, belediyeler arasında bu konudaki farklı uygulamalar giderilecek. Böylece, ticari faaliyetlerde Türk esnafı aleyhine oluşan haksız rekabetin önüne geçilecek.

5. Merkezî olarak hazırlanacak “Geri Dönüş Eylem Planında” belirlenecek önlemlerin eksiksiz uygulanması ve uygulamaların düzenli bir biçimde denetlenmesi sağlanacak.

Eylem planı incelendiğinde oldukça tutarlı ve akla yatkın gelmektedir. Uygulanabilir niteliktedir. Ancak bunu yapabilmek için uygulama iradesi göstermek gerekecektir. Eğer bu iradeye sahip değilseniz uygulamak imkansızlaşır. Yapılan bu çalışmanın sonuçlarının hayırlı olmasını diliyor ve hazırlayanları tebrik ediyorum. Böylesi çalışmaların daha geniş kitlelere ulaştırılması için daha farkı yerlerde de katılımın artırılarak sürdürülmesi gerekmektedir.